Futbolda başarı sadece sahada kazanılmaz. Şampiyonlukların temeli, transfer dönemlerinde yapılan doğru hamlelerle atılır. Günümüzde artık transfer, “iyi oyuncuyu alma” işi değil; “doğru sistemi, doğru karakterle buluşturma” meselesidir.

İşte bu yüzden futbol dünyasında scouting yani oyuncu izleme ve belirleme süreci, kulüplerin kaderini belirleyen bir bilim dalına dönüşmüş durumda.

Kervan Yolda Düzülmez – İhtiyaç Analizi Olmadan Transfer Olmaz

Futbol takımlarının öncelikli görevi, transferden önce ihtiyaçlarını doğru tespit etmektir. Hangi mevkiye oyuncu alınacağı, o bölgedeki mevcut oyuncunun yaşı, sözleşmesi, sakatlık geçmişi ve performansı gibi detaylarla şekillenir. Avrupa'nın önde gelen kulüpleri bu süreci bilimsel verilerle destekliyor.

Örneğin; Liverpool, her transfer döneminden önce teknik heyet, performans analistleri ve sağlık ekibinden oluşan bir kurul ile “ihtiyaç haritası” çıkarıyor. Bu harita doğrultusunda hangi profile sahip oyunculara yönelineceği netleştiriliyor.

Oyuncu Profili Olmadan Aday Aranmaz

Transferde ilk kural: "Ne aradığını bilmeden, doğru kişiyi bulamazsın." Bu nedenle kulüpler, transfer yapmadan önce istedikleri oyuncu profiline dair bir kılavuz oluşturur. Örneğin; topa sahip olmayı seven bir takım, savunma hattına oyun kurucu bir stoper arar. Sadece hava toplarını kesen değil, pas zincirine katılan bir oyuncuya yönelir.

Ajax, bu konuda dünyaya örnek olmuş bir kulüptür. Kulübün akademiden A takıma kadar her oyuncusu için “oyuncu profili dosyası” vardır. Transfer yapılacaksa bu profille yüzde 80-90 uyum aranır. Aynı yaklaşım RB Leipzig ve Brentford gibi kulüplerin de temelini oluşturur.

Sadece Gözlem Değil, Veri de İzler

Eskiden bir oyuncuyu izlemek için saha kenarına gidilirdi. Artık bu iş uydudan izlemeye dönüştü! Wyscout, Instat, SciSports gibi platformlar sayesinde dünyanın dört bir yanındaki oyuncuların binlerce maç verisi analiz edilebiliyor.

Brighton & Hove Albion, son yılların en iyi scouting başarı öykülerinden biri. 2021'de Ekvadorlu Moisés Caicedo’yu yalnızca birkaç scout verisine ve Instat raporlarına dayanarak 5 milyon Euro'ya aldı. 2023’te ise 116 milyon Euro’ya Chelsea’ye sattı. Bilimsel veri kullanımı, Brighton’u Premier Lig'in en dikkat çeken kulüplerinden biri haline getirdi.

Video Analiz ile Gözle Görülmeyeni Görmek

Kulüpler artık sadece oyuncunun maç içi aksiyonlarını değil, top dışında nasıl pozisyon aldığı, pres anında nasıl karar verdiği, stres anlarında ne yaptığı gibi detayları da video analizlerle inceliyor. Bu sayede saha içi zekâsı da veriyle ölçülebiliyor.

Manchester City, oyuncu seçimlerinde "taktik zekâ"yı öncelikli kriter haline getirmiştir. Pep Guardiola’nın takımlarında sadece yetenek değil, pozisyon bilgisi ve oyun görüşü üst düzeyde olan oyuncular yer alır.

Karakter Analizi ve Uyum Faktörü

Bir oyuncunun yetenekli olması, onun başarılı olacağı anlamına gelmez. Futbolda başarı için karakter uyumu ve kulüp kültürüne adaptasyon da kritik rol oynar. Bu yüzden kulüpler; oyuncuların liderlik becerisi, disiplin seviyesi, takım içi uyumu gibi unsurları da değerlendirir.

Bayern Münih, transferlerinde sıkça psikolojik testler ve geçmiş kulüp referanslarını kullanır. Sadece teknik değil, sosyal yönü de gelişmiş oyuncular tercih edilir. Aynı şekilde Real Sociedad, “iyi insan” kriterine dikkat ederek kadro kültürünü korumaya çalışır.

Ucuz ve Potansiyelli – Modern Kulüplerin Yeni Trendi

Artık sadece yıldız transferleri değil, potansiyel taşıyan düşük maliyetli oyuncular da kıymetli. Bu stratejinin en başarılı örneklerinden biri Benfica’dır. Brezilya’dan genç yaşta getirdiği oyuncuları düşük ücretlerle alır, geliştirir ve büyük takımlara yüksek bedellerle satar.

Benzer bir örnek Shakhtar Donetsk'ten gelir. Ukrayna temsilcisi, yıllarca Güney Amerika’dan uygun fiyatlı oyuncular alarak Avrupa’ya sattı ve dev gelir elde etti.

Türkiye Ne Yapmalı?

Türk futbolunun en büyük eksikliği, transferde sistemsizliktir. Scouting ekipleri kurulsa da sürdürülebilir bir yapı kurulamamıştır. Kulüpler halen “menajer önerisiyle” oyuncu alıyor, veri analizine yeterince yer verilmiyor. Oysa yukarıda sayılan sistemlerin her biri, uzun vadede ekonomik sürdürülebilirliği de garanti altına alıyor.

Üstelik bu sorun sadece Süper Lig’de değil, 1. Lig, 2. Lig, 3. Lig ve BAL seviyelerine kadar yayılmış durumda. Birçok futbolcunun oynadığı pozisyonun gerekliliklerini bilmediği, taktiksel farkındalığının zayıf olduğu görülüyor. Pozisyon bilgisi olmayan oyuncular, takımların oyun planlarını uygulamasını da zorlaştırıyor. Bu da teknik direktörlerin sistem kurma çabasını baltalıyor.

Türkiye’de; teknik direktör, sportif direktör ve scouting ekibi uyum içinde çalışmalı. Transferler, sezona değil kulübün oyun felsefesine göre planlanmalı. Oyuncu seçiminde yalnızca fiziksel özelliklere değil, taktik zekâ, pozisyon bilgisi ve oyun disiplini gibi kriterlere de mutlaka önem verilmelidir.

Sonuç: Transfer, Geleceği Satın Almaktır

Futbolda artık rastgele transfer dönemi bitti. Kulüpler, bilimsel verilerle desteklenmiş, stratejik planlamaya oturtulmuş bir transfer modeliyle başarıya ulaşabiliyor. Avrupa bunu yapıyor, dünyada örnekleri çoğalıyor. Türkiye’nin de bu yolda ilerlemesi şart.

Çünkü futbol artık sadece sahada değil, bilgiyle, analizle ve akılla kazanılıyor.